Spreken is zilver en zwijgen is (g)oud

(Door Rick Shamier, Indisch Coach en trainer)

Een paar jaar geleden hoorde ik de volgende definitie van het woord trauma. “Een trauma”, zei de trainer, “is een gebeurtenis waarbij jouw systeem te veel prikkels binnen krijgt om op dat moment te kunnen integreren.” Op deze manier geformuleerd was het nieuw voor mij. Het heeft me geholpen opnieuw stil te staan bij de ervaringen uit mijn jeugd.

Ik ben de jongste zoon uit een Indisch gezin. Mijn beide ouders hebben gevangen gezeten in Jappenkampen. Hoewel mijn ouders niet wilden praten over dingen die ze hadden meegemaakt, hebben wij als kinderen daar toch van alles van meegekregen. Dat zogenaamde Indische zwijgen heb ik ervaren als een overkill aan ongrijpbare, emotionele ballast. Ik herinner me bijvoorbeeld dat ik als kleine jongen voor de TV zat. Mijn vader, die geweermaker was geweest in het KNIL, keek ook mee. Het programma ging over een hertje dat op zoek was naar zijn moeder en ik ging er helemaal in op. "Doe-aar!!!!!" klonk het opeens onverwachts verder op in de kamer en ik schrok me wezenloos. Het bleek mijn vader te zijn die zei " ach....vroeger daar in de Oost, ik schoot raak, geweldig! 

'Op scherp komen te staan' door te scannen of het wel veilig is.
Ik kijk terug op mijn jeugd als een periode waarin ik geleerd heb continu op scherp te staan. Gespitst op geluiden, bewegingen, gelaatsuitdrukkingen; een voortdurend scannen van de omgeving om te bepalen of het veilig was of niet. Zowel binnenshuis als buitenshuis. Kortom, een effectief overlevingsmechanisme waarbij mijn systeem reageerde door bij het minste of geringste in de verstijving en verkramping te schieten. Inmiddels ben ik 58 jaar oud en nog dagelijks ervaar ik de gevolgen van de trauma’s van mijn ouders. Dat overlevingsmechanisme van op scherp staan en verkrampen lijkt diep in mijn DNA verankerd te liggen.

Zelfonderzoek en bewustzijnsontwikkeling.
Ik ben er vertrouwd mee geraakt en weet dat het bij me hoort. Noem het acceptatie. In hoeverre denk je, hebben kwesties die jou vandaag de dag bezighouden, te maken met de generaties vóór je? Hebben jouw ouders of grootouders hun verhaal met jou kunnen delen? Kun je een parallel ontdekken tussen hetgeen je (groot)ouders hebben meegemaakt en datgene dat er in jouw leven speelt? Waar je eens naar kunt gaan kijken is, als je over jezelf praat met iemand, of je dan écht contact met de ander ervaart. Of spreek je gedissocieerd en afgesloten van degene met wie je praat? En, wat gebeurt er met je als je luistert naar het verhaal van een ander? Lukt het je om écht te luisteren? Komt dit overeen met hoe het vroeger bij jou thuis ging? Was daar echt contact mogelijk? In communicatie komt vaak sterk naar voren wat wij hebben overerft. Levens vol verlangens, teleurstellingen, vreugde en pijn. Deze zijn van invloed geweest op de vorming van ons karakter, onze identiteit, op hoe we naar onszelf kijken en de wereld om ons heen. Tegenwoordig ben ik zelf sneller dan ooit in staat om de verkramping te herkennen, mijn aandacht er naartoe te brengen, erin door te ademen, er over te praten en dan te ontspannen en toe te laten wat er is.

Anno 2021 weten we veel meer van wat zich in Nederlands Indië en binnen Indische families heeft afgespeeld. We kijken er nu met andere ogen naar en hechten een andere waarde aan het doorgeven van persoonlijke ervaringen. Door zelf jarenlang trainingen in Mindfulness, Emotioneel Lichaamswerk en NLP te volgen, heeft dit dusdanige vruchten afgeworpen waardoor ik nu andere mensen kan  bijstaan bij het doorwerken van hun (Indische) trauma’s. Zo worden deze op die manier niet meer zoals voorheen doorgegeven aan de volgende generatie.